Conferentie door Me Zakine

Conferentie over het recht op toegang tot water

Me Zakine - Universiteit van Parijs Panthéon Assas

November 2022.

Inleiding

22 maart: Wereldwaterdag

1/ Huidige situatie
- 3 op de 10 mensen hebben geen toegang tot veilig beheerde drinkwatervoorzieningen en 6 op de 10 mensen hebben geen toegang tot veilig beheerde sanitaire voorzieningen.
- Ten minste 892 miljoen mensen gebruiken nog steeds open defecatie.
- Vrouwen en meisjes zijn verantwoordelijk voor het verzamelen van water in 80% van de huishoudens zonder toegang tot water op locatie.
- Tussen 1990 en 2015 steeg het aandeel van de wereldbevolking dat een verbeterde drinkwaterbron gebruikt van 76% naar 90%.
- Waterschaarste treft meer dan 40% van de wereldbevolking en zal naar verwachting toenemen. Meer dan 1,7 miljard mensen leven momenteel in rivierbekkens waar het watergebruik de beschikbare hoeveelheid overschrijdt.
- 2,4 miljard mensen hebben geen sanitaire basisvoorzieningen zoals toiletten of latrines
- Meer dan 80% van het afvalwater van menselijke activiteiten wordt in rivieren of de zee geloosd zonder te worden schoongemaakt.
- Elke dag sterven er 1000 kinderen aan ziekten die gemakkelijk te voorkomen zijn en die veroorzaakt worden door slechte sanitaire voorzieningen en hygiëne.
- Ongeveer 70% van al het water dat uit rivieren, meren en waterhoudende grondlagen wordt gehaald, wordt gebruikt voor irrigatie.
- 70% van de doden door rampen veroorzaakt door natuurrampen zijn overstromingen

Water is een element van universele rechtvaardigheid voor de bevrediging van ieders behoeften.

De toegang tot en het beheer van watervoorraden vormen cruciale uitdagingen. Zelfs vanuit een mondiaal perspectief is water noch een onuitputtelijke hulpbron, noch een goed zonder economische waarde.

Het meeste beschikbare water (bijna 98 %) kan niet onmiddellijk geconsumeerd of gebruikt worden voor irrigatie of zelfs voor industriële doeleinden, omdat het een te hoog zoutgehalte heeft of omdat het in de vorm van ijs is.

Bovendien is de capaciteit van waterreservoirs om zichzelf aan te vullen (vooral in grondwater) bij lange na niet gelijk aan de steeds hogere snelheid waarmee ze worden geëxploiteerd.
Een economische benadering en mensenrechten komen samen, omdat de link met andere mensenrechten, waardigheid en billijkheid bijdragen aan de bevordering van het recht op water.
Onderbreking of ongerechtvaardigde ontzegging van de toegang tot waterdiensten, of onevenredige verhogingen van de waterprijs, worden beschouwd als schendingen van deze rechten en van het recht op water.
Water is geen natuurlijk verdeelde hulpbron:
- ongelijkheid van het natuurlijke aanbod ;
- verschillen in behoeften, tussen geïndustrialiseerde en ontwikkelingslanden, of tussen stedelijke en plattelandsgebieden;
- Klimaatverandering brengt problemen met zich mee voor de distributie en het gebruik van water.
Water moet door alle naties gedeeld worden.

De Verenigde Naties moeten een stimulerende rol spelen en regeringen moeten wetgeving opstellen om ervoor te zorgen dat iedereen daadwerkelijk toegang heeft tot water.

Vandaag de dag heeft 40% van de wereldbevolking te maken met watertekorten: droogtes, overstromingen.

Laten we een einde maken aan de vernietiging van waterlopen, laten we een einde maken aan het gezwoeg met water: laten we oplossingen, ideeën, innovatie, investeringen in infrastructuur mobiliseren en meer fondsen aanvragen om waterzuivering mogelijk te maken.

De uitdaging van klimaatverandering maakt toegang tot drinkwater nog crucialer.
 Toegang tot water is een economische, sociale en politieke kwestie geworden op zowel nationaal als internationaal niveau.
 Toegang tot water moet gehumaniseerd worden, zelfs binnen het kader van een economische benadering van waterbeheer en sanitaire voorzieningen.

2/ De evolutie van internationaal recht: van internationaal waterrecht tot internationaal recht inzake toegang tot water en waterbeheer wateromgeving

In de loop van de twintigste eeuw begon het internationaal recht geleidelijk ook andere activiteiten dan scheepvaart te omvatten.

Het Verdrag inzake de ontwikkeling van waterkracht van belang voor verschillende staten van 1923 en het Verdrag inzake de wet van het niet-navigatoir gebruik van internationale waterlopen, aangenomen in 1997, hielden bijvoorbeeld rekening met economische activiteiten zoals de productie van waterkracht en industrieel en agrarisch gebruik van water.

Het dominante prisma van internationale regelgeving is daarom dat van grensoverschrijdende waterlopen, en de noodzaak om rekening te houden met nationale territoriale grenzen op dit gebied blijft onvermijdelijk.
Soevereiniteit impliceert dus dat men zijn toevlucht neemt tot unilateralisme bij het beheer van hulpbronnen zoals water, die strikt genomen een territoriale eigenschap van de staat zijn.
Het gebruik en beheer van watervoorraden wordt daarom geregeld door het internationale waterrecht.

Echter :

Gezien de schaarste van zoet water, begon dit corpus van internationale regels pas in de jaren 1970 rekening te houden met de milieubescherming van deze natuurlijke hulpbron.

 De integratie van de milieudimensie in het beheer van watervoorraden kwam op gang tijdens de conferentie van Stockholm in 1972 ("Slotverklaring van de Conferentie van de Verenigde Naties").

 La milieubeheer van water is hand in hand gegaan met Toenemende commercialisering van water: water is een economisch goed geworden dat duurzaam beheerd moet worden, in naam van duurzame ontwikkeling.

3/ Bestaat er zoiets als het recht op toegang tot water?

Wat is het recht op toegang tot water?

 Het recht op water kan gedefinieerd worden als alle regels die de wettelijke status van water bepalen, de rechten waartoe individuen toegang hebben en de middelen die geïmplementeerd moeten worden om waterbronnen te beschermen.
(J.-L. Gazzaniga, X. Larrouy-Castéra, P. Marc en J.-P. Ourliac, Le droit de l'eau, Litec, 2011, blz. 5).

 Het recht op toegang tot water, d.w.z. het recht op toegang tot betrouwbare drinkwater-sanitatiediensten tegen een betaalbare prijs, moet worden vastgelegd als een grondrecht.

 Voor de erkenning van een individueel mensenrecht op drinkwater: voor universele toegang tot drinkwater

Ik zal de volgende ideeën bespreken:

1/ de teksten die hebben bijgedragen aan het ontstaan van het recht op toegang tot water als mensenrecht

2/ Is het een fundamenteel, heilig, niet-afwijkbaar recht?

3/ Is het een economisch recht of een mensenrecht? Is er een tegenstelling of een verzoening?

4/ Wat is de status van water als natuurlijke hulpbron? Is het een privégoed, een gemeenschappelijk goed dat het erfgoed van de mensheid is, of een openbaar goed? Het is heel belangrijk om deze vraag te stellen omdat de status van water bepalend is voor de toegang tot water.

IV. PROBLEMEN

Moeten we, volgens de logica van het economisch recht, particulier waterbeheer niet verzoenen met de noodzaak om het milieu te beschermen? bescherming toegang tot water, maar ook tussen particulier waterbeheer en milieubescherming (water is een natuurlijke hulpbron die wordt geëxploiteerd, vandaar de kwestie van milieubescherming)?

Deze reflectie zal de vraag opwerpen of het recht op toegang tot water effectief en concreet kan worden toegepast en een bindend recht kan worden, dat onafhankelijk kan worden gesanctioneerd of aan andere grondrechten kan worden gekoppeld.

De uitdaging is om een evenwicht te vinden tussen de verschillende benaderingen van water: economische, sociale en ecologische benaderingen van waterbeheer.

Water: een goed of een dienst?

Hoe zit het met water in de internationale handel?
Kan er sprake zijn van een fundamenteel mensenrecht op toegang tot drinkwater als staten te veel discretionaire bevoegdheid hebben?

Intern: hoe beheren landen water binnen hun grenzen om eerlijke en gelijke toegang te garanderen?

Hoe beheren overheden wateroverdrachten? Bestaan deze overdrachten? Zijn de WTO-regels van toepassing?
Met andere woorden, is water het domein van de internationale handel geworden? Toegang tot water en de WTO

De economische waarde van water, het verzoenen van toegang tot water voor iedereen (niet-economisch belang) met de economische belangen van staten of private actoren, kan nog steeds de concrete toepassing van het internationale recht op toegang tot water mogelijk maken in een context waarin de tekstuele erkenning ervan niet in twijfel wordt getrokken.

Aarzel niet om een datum te blokkeren op mijn online afspraak. Ik neem op het afgesproken tijdstip contact met u op.

Wilt u meer weten? Lees dan verder:

6 redenen om een beroep te doen op een advocaat die gespecialiseerd is in VEFA (vente en l'état de parfait achèvement) of beter bekend als "off-plan verkoop"?

I. De kwesties die door de waterkwestie worden opgeworpen

Toegang tot water is ook een doelstelling van duurzame ontwikkeling: het verzoenen van economische (A), ecologische (B) en menselijke belangen.

A. Kunnen we water een status geven?

1. Water: een gemeenschappelijk goed/gemeenschappelijk erfgoed: het algemeen belang dienen

De economische definities van water gingen gepaard met de opkomst van niet-economische definities, zoals "openbaar goed", "mensenrecht" en "gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid".

Wat is de status van water?
Is er maar één status?
Is het mogelijk of onmogelijk dat water verschillende statussen heeft?
En is het naast elkaar bestaan van de status van de mens als een gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid, een res nullius, onverenigbaar met de notie van een economisch goed dat aan water kan worden toegekend? (Deze vraag zal worden onderzocht in II B).

DRINKWATER, ONDERDEEL VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK ERFGOED VAN DE MENSHEID

De armen en behoeftigen zoeken water, maar er is geen. Hun tongen zijn uitgedroogd van dorst. Maar Ik, de God van Israël, zal hen niet verlaten. Ik zal rivieren voortbrengen op de heuvels en bronnen in de dalen. Jesaja, 41, 17-18.
Met de publicatie van twee boeken door het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) in 1999 en 2003 kreeg het debat over het concept van collectieve goederen een geheel nieuwe dimensie, met het begrip "mondiale collectieve goederen".

Volgens de klassieke definitie van Samuelson (een econoom uit de 20e eeuw) is een publiek en globaal goed een goed waarvan het gebruik gunstig is voor iedereen en dat "niet-uitsluitbaar" en "niet-rivaliserend" is in zijn gebruik.

Niet-exclusief betekent dat het voor één gebruiker duur of onmogelijk is om anderen te verhinderen een goed te gebruiken. Niet-rivaliteit betekent dat wanneer één persoon een goed gebruikt, hij anderen niet verhindert om het te gebruiken.

Vanuit juridisch oogpunt is het begrip publiek en mondiaal goed gebaseerd op het begrip gemeenschappelijke goederen en het bestaan van collectieve belangen in de internationale gemeenschap.

Gemeenschappelijke goederen zijn noodzakelijk voor ieders gebruik, omdat ze gericht zijn op het bevredigen van behoeften die door de gemeenschap als essentieel worden beschouwd, zoals toegang tot water.

Het concept van het "gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid" in het internationaal recht wil verder gaan dan het principe van staatssoevereiniteit om de gemeenschappelijke belangen van de internationale gemeenschap te bevestigen.

Staten hebben deze kwalificatie gebruikt voor hulpbronnen die zich buiten hun jurisdictie bevinden.

Als de bronnen in kwestie buiten de grenzen van de nationale jurisdictie liggen, worden ze soms het "gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid" (waterlopen) genoemd.

*De classificatie van water als een gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid wordt geaccepteerd in een paar specifieke wettelijke kaders:

- Het Europees Handvest voor Watervoorraden, dat op 17 oktober 2001 door het Comité van Ministers van de Raad van Europa werd aangenomen ter vervanging van het Europees Waterhandvest uit 1968, bevestigt dat water een gemeenschappelijk erfgoed is.

Het Europees Waterhandvest is de eerste tekst in de Wet het beginsel te hebben vastgesteld :

"Water heeft geen grenzen; watervoorraden zijn niet onuitputtelijk; wanneer water na gebruik wordt teruggegeven aan de natuurlijke omgeving, mag dit het volgende gebruik niet in gevaar brengen; watervoorraden moeten worden beheerd binnen het kader van natuurlijke stroomgebieden in plaats van administratieve en politieke grenzen; dit beheer vereist internationale samenwerking.

Elke menselijke generatie bewaart de hulpbronnen van de aarde voor toekomstige generaties en heeft de plicht om ervoor te zorgen dat dit erfgoed bewaard blijft en dat, waar het gebruikt wordt, het verstandig gebruikt wordt.

- Het Handvest van het water van de regio lemanique, dat in 2005 op de Algemene Vergadering van de regio lemanique werd aangenomen, beschrijft water ook als een gemeenschappelijk goed van de mensheid.

 Het begrip eigendom openbaar en globaal is gekoppeld aan de juiste water.

*Als geschreven juridische discipline was Internationaal Milieurecht de eerste tekst die water beschouwde als onderdeel van het gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid:

Het milieu wordt niet alleen beschermd vanwege zijn heilige aard, maar ook in het belang van de mensheid.

De mensheid verwijst hier naar vroegere, huidige en toekomstige generaties.

Volgens de Preambule van het Wereldhandvest voor de Natuur uit 1982 "maakt de mensheid deel uit van de natuur en is het leven afhankelijk van het ononderbroken functioneren van de natuurlijke systemen die de bron zijn van energie en grondstoffen".

Het internationaal recht heeft ook de toegang tot drinkwater vergemakkelijkt door het aannemen van het Raamverdrag inzake Klimaatverandering.

"De Partijen hebben de verantwoordelijkheid om het klimaatsysteem in stand te houden ten bate van de huidige en toekomstige generaties van de mensheid, op basis van billijkheid en in overeenstemming met hun gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheden en respectieve capaciteiten" Artikel 3 lid 1.

Een aantal bilaterale verdragen had deze unilaterale toe-eigening van water al in de 20e eeuw beperkt. Deze verdragen, die het gelijktijdige, wederzijds ondersteunende en verantwoordelijke gebruik van water bevorderen, hebben een zekere "belangengemeenschap" gecreëerd en verbieden bijvoorbeeld de aanleg van nieuwe infrastructuur die de watervoorraden van oeverstaten zou veranderen.

De Conventie over het water van de Rio Grande (in 1906 aanvaardden de Verenigde Staten een conventie over het water van de Rio Grande dat naar Mexico stroomt, waarbij een "eerlijke verdeling" tussen de twee staten werd geregeld) en de Conventie van New York over het gebruik van internationale waterlopen voor andere dan scheepvaartdoeleinden tonen dit perfect aan (de Conventie over het gebruik van internationale waterlopen voor andere dan scheepvaartdoeleinden werd op 21 mei 1997 aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties).

In Frankrijk: de milieuwetgeving heeft meermaals duidelijk gemaakt dat het recht om water te gebruiken niet langer een absoluut individueel recht is, met name door de "visserij"-wet van 1984 en nog meer door de waterwet van 1992, waarvan artikel 1 watervoorraden toevoegt aan het gemeenschappelijk erfgoed van de natie.

2. Water: een openbaar goed: ook in het algemeen belang

Algemeen Commentaar 15 van het Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten sociaal en Culturele Rechten van 29 november 2002 over het recht op water begint met te bevestigen dat water een "openbaar goed" is:

"Water is een beperkte natuurlijke hulpbron en een openbaar goed; het is essentieel voor leven en gezondheid. Het recht op water is onmisbaar voor het leiden van een waardig leven. Het is een voorwaarde ‡ voor de realisatie van andere mensenrechten. Het Comité merkt voortdurend op dat de uitoefening van het recht op water grotendeels ontkend wordt in zowel ontwikkelingslanden als ontwikkelde landen. Meer dan een miljard mensen hebben geen basiswatervoorziening, en enkele miljarden mensen hebben geen toegang tot adequate sanitaire voorzieningen, wat de belangrijkste oorzaak is van watervervuiling en de overdracht van door water overgebrachte ziekten."

In opmerking 15 werd getracht het verband te benadrukken tussen het mensenrecht op water en de publieke aard van deze hulpbron.

Water is als een gemeenschappelijk goed, een wereldwijd gemeengoed (res communis) dat zich van nature niet kan toe-eigenen.
Op deze manier wordt water toegankelijk en bruikbaar voor iedereen.
De enige rechten die dus kunnen bestaan, zijn die van gebruikers, die de autoriteiten echter wel kunnen reguleren:
Artikel 714 van het Franse Burgerlijk Wetboek stelt: "Er zijn dingen die aan niemand toebehoren en waarvan het gebruik gemeenschappelijk is voor iedereen. Politiewetten regelen hoe ze worden genoten".

Het concept van het publieke goed werd in de jaren 1950 gesystematiseerd door de econoom Samuelson, hoewel de historische oorsprong ervan ligt in het denken van 18e-eeuwse schrijvers zoals Adam Smith, die de superioriteit, voor het publieke goed, van het "systeem van natuurlijke vrijheid" boven het "mercantiele systeem" probeerde aan te tonen.

Het begrip publiek eigendom heeft geen eigen juridische betekenis in het internationaal recht; het is afhankelijk van het nationaal recht.

Volgens de definitie in de Dictionnaire de droit international public is "publiek eigendom eigendom eigendom dat toebehoort aan de staat".

Het eigendomsrecht van de staat op water als een openbaar goed wordt gedefinieerd aan de hand van de nationale wetgeving van de staat.

De verwijzing naar het nationale staatsrecht wordt verklaard door het feit dat "het internationale gewoonterecht geen autonoom criterium heeft vastgesteld voor het bepalen van staatseigendom.

De begrippen "openbaar goed" en "openbare dienst" moeten daarom worden geanalyseerd in het licht van de nationale wetgeving.

In de watersector zijn de waterwinning, -distributie en -zuiveringsdiensten van oudsher in handen van de overheid.

Het natuurlijke openbare rivierdomein bestaat uit rivieren en meren die aan de staat toebehoren.

Het bestaan van een collectief belang, een algemeen belang dat aan de basis ligt van een dienst, is vaak het element dat het "openbare" karakter aan deze dienst verleent: de watergerelateerde dienst wordt dan een openbare dienst die voor iedereen toegankelijk is, gekenmerkt door vrije toegang en het principe van non-discriminatie.

Lokale overheden zijn verantwoordelijk voor de organisatie van de distributie van drinkwater en de opvang en behandeling van afvalwater en regenwater. De water- en afvalwaterdiensten die door lokale overheden worden geleverd, zijn openbare industriële en commerciële diensten: beheerd door de lokale overheid of gedelegeerd aan een particuliere exploitant.

Water is daarom een openbaar goed dat voor iedereen toegankelijk is en dat door de staat als een openbare dienst wordt beheerd.

3. Water als openbare dienst?

Water zou alleen collectief (water behoort toe aan de gemeenschap, die het verdeelt onder de verschillende gebruikers) of individueel (elke eigenaar kan het oppervlaktewater dat door of over zijn land stroomt, evenals het grondwater onder zijn land, vrij gebruiken) eigendom moeten zijn.
Toe-eigening van een waterbron is dus denkbaar, maar is onderworpen aan talrijke beperkingen die in de wet of zelfs in de jurisprudentie zijn vastgelegd.
Het idee van privé-eigendom van ruw water is zelfs erkend door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
In een beroemd arrest oordeelde het Hof dat de eigenaars van een stuk land immateriële schade hadden geleden als gevolg van een inbreuk op hun recht om het water uit hun put als drank te gebruiken: "een element van hun recht als eigenaars van de grond" (Europees Hof voor de Rechten van de Mens, arrest Zander tegen Zweden, 25 november 1993, verzoekschrift nr. 14282/88, § 27).
Voorbeelden: in Mexico en Canada heerst sterk het gevoel dat water eigendom is van de natie. In Bolivia moest de overdracht van de watervoorraad die gebruikt werd door de Quechua-indianen naar een privébedrijf in Cochabamba geannuleerd worden na een opstand in april 2000 (Courrier de l'Unesco, dec. 2000).
Particuliere toe-eigening van water, een gemeenschappelijke hulpbron, is onaanvaardbaar.
De sociale instantie of religie is vaak tegen de verkoop van de grondstof "water", die als een geschenk uit de hemel wordt beschouwd.
Sommige bedrijven verwerpen het idee dat waterdistributie een bron van winst kan zijn en staan vijandig tegenover elke vorm van verrijking in verband met waterdiensten.
Zij vinden dat investeerders of managers geen buitensporige winsten mogen maken over de ruggen van watergebruikers.
In het gewoonterecht is er een oude doctrine van fundamentele noodzaak volgens welke een monopolie dat een essentiële dienst levert niet meer dan de eerlijke en redelijke prijs in rekening mag brengen (Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, Nieuw-Zeeland, etc.).
De "commodificatie" van water en de karakterisering van water als een economisch goed met een privé-karakter, resulteert over het algemeen in de toewijzing van waterbronnen aan de meest winstgevende toepassingen.
De commodificatie van water gaat in tegen de toegang tot water voor iedereen, vooral voor degenen die het zich niet kunnen veroorloven.
Waterrechten kunnen pas verkocht worden als aan de basisbehoeften is voldaan.
Commerciële logica mag niet in water doordringen.

 De grondgedachte moet er een van openbaar goed en openbare dienstverlening zijn, maar nooit een die zou leiden tot de commodificatie van water.

4. Water als privégoed: naar de commodificatie van water?

Met de nadruk op de economische waarde van water, werd de kwestie van een prijskaartje aan water gehangen als een manier om te voorkomen dat het verspild wordt.

Voor sommigen zou de "commodificatie" van water dus noodzakelijk zijn om te reageren op het watertekort en de groeiende vraag.

 Kunnen toegang tot water, mensenrechten en het recht van de markt samengaan?

 Kunnen het algemeen belang en particuliere (economische) belangen met elkaar verzoend worden?

- Het Protocol inzake water en gezondheid (1999) bij het Verdrag van Helsinky van 1992, aangenomen onder auspiciën van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties:

"Water heeft een sociale waarde, een economische waarde en een milieuwaarde, en moet daarom zo beheerd worden dat deze verschillende waarden zo duurzaam en acceptabel mogelijk gecombineerd worden".

- De lancering, in maart 2017, van het Internationale Decennium voor Actie "Water en Duurzame Ontwikkeling" 2018-2028 zal de internationale gemeenschap helpen om vooruitgang te boeken op weg naar toegang tot water voor iedereen:

Een natuurlijke hulpbron ten dienste van het leven (mensenrecht) die correct beheerd moet worden (intrinsieke doelstelling van duurzame ontwikkeling), rekening houdend met de economische belangen van bepaalde economische spelers en de staat.

 Is water een goed dat kan worden toegeëigend en dus gecommoditiseerd?

"Het begrip handelswaar verwijst naar een "roerende zaak die verhandeld of verkocht kan worden": flessenwater.

- Water heeft geen specifieke status in het internationale handelsrecht, maar nieuwe trends maken het onderwerp van de regels van de internationale handel.

Sinds de jaren 90 is er een trend in het internationaal recht om de economische waarde van water expliciet te erkennen, en verschillende juridische instrumenten benadrukken een exclusivistische benadering van de kwalificatie als economisch goed.

Principe 4 van de Verklaring van Dublin over water voor duurzame ontwikkeling van januari 1992 stelt dat "water, dat voor vele doeleinden wordt gebruikt, een economische waarde heeft en daarom als een economisch goed moet worden erkend".

Grootschalige waterverplaatsingsprojecten: water kan door overheden als handelswaar worden beschouwd.

DE KWESTIE VAN BULKWATEROVERDRACHTEN

Internationale bulktransfers van water kunnen worden omschreven als massale wateronttrekkingen door een staat, waarvan de inhoud wordt overgebracht naar een andere staat door middel van een omleiding via een kanaal of pijpleiding.

In de afgelopen decennia zijn aan deze waterbouwkundige projecten ook projecten voor bulkwateroverheveling over zee toegevoegd. Deze internationale overbrengingen kunnen worden uitgevoerd door verschillende actoren, zowel statelijke als niet-statelijke: interstatelijke verdragen of internationale contracten waarbij particuliere bedrijven betrokken zijn.

Water heeft nu een prijs.

Wat betreft de toepassing van NAFTA op water, hebben deze drie regeringen in 1993 het volgende besloten: NAFTA schept geen rechten op de natuurlijke waterbronnen van een partij. [Water in zijn natuurlijke staat in meren, rivieren, reservoirs, waterhoudende grondlagen, waterscheidingen, enz. is geen handelswaar of product, wordt niet verkocht in de handel en is daarom niet en nooit onderworpen geweest aan de voorwaarden van een handelsovereenkomst.
(Verklaring van de regeringen van Canada, de Verenigde Staten en Mexico over watervoorraden en NAFTA, 1993)

Als water als zodanig wordt beschouwd, zijn de multilaterale overeenkomsten van de WTO van toepassing, met name de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel (GATT), die betrekking heeft op goederen, en de Algemene Overeenkomst betreffende de Handel in Diensten (GATS), die betrekking heeft op diensten.

We zullen de beperkingen onderzoeken die deze twee overeenkomsten opleggen aan het waterbeheer.
Het feit dat water in bulk tegen betaling tussen landen wordt overgedragen, versterkt de logica van water als handelswaar.
Er vinden al uitwisselingen plaats in de vorm van interstatelijke verdragen of internationale contracten waarbij ook particuliere bedrijven betrokken kunnen zijn, dit alles tegen een achtergrond van een prijs voor water.
Bovendien is er een specifieke ingang voor de opname van water in de handelsregeling van de WTO, namelijk die van "milieugoederen en -diensten": sommige leden hebben voorgesteld om waterdiensten in deze categorie op te nemen.
Sommige landen hebben opnieuw gewezen op hun recht om hun overheidsbeleidsdoelstellingen (universele dienstverlening, kwaliteit van de dienstverlening) te waarborgen.
En de GATS preambule voorziet in "het recht van de leden om de levering van diensten op hun grondgebied te regelen en in dit verband nieuwe regelingen in te voeren om aan nationale beleidsdoelstellingen te voldoen".
 De speelruimte die staten krijgen, stelt hen in staat om internationale contracten voor bulkwateroverdracht te ondertekenen.

 Sommige mensen weigeren dit echter:
De Kaderrichtlijn van 2000 stelt bijvoorbeeld dat water "geen handelswaar is zoals alle andere, maar een erfgoed dat als zodanig beschermd, verdedigd en behandeld moet worden".
In 2008 verklaarde het Europees Parlement dat "water essentieel is voor het leven en een gemeenschappelijk goed vertegenwoordigt dat niet gereduceerd mag worden tot louter handelswaar".
De Overeenkomst van Dublin van 1992 over water voor duurzame ontwikkeling schrijft een soortgelijke aanpak voor: omdat water een "economische waarde" heeft, moet het "erkend worden als een economisch goed"; maar het is ook "essentieel", zo vervolgt de tekst, om "het fundamentele mensenrecht op veilig water en adequate sanitaire voorzieningen te erkennen".
 Uiteindelijk heeft de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling (Rio, 1992) staten en internationale of regionale organisaties in staat gesteld om water tot handelswaar te maken: "geïntegreerd beheer van waterbronnen is gebaseerd op het idee dat water een natuurlijke hulpbron en een sociaal en economisch goed is".

 De huidige klimaatveranderingscrisis zal dit proces zeker versnellen.

B. Waterbeheer en milieu

Natuurlijke hulpbronnen optimaal benutten: een effectieve manier om toegang tot drinkwater te verschaffen

Het beheer van deze natuurlijke hulpbron verzoenen met milieubescherming: economisch beheer in het algemeen belang verzoenen met milieubescherming

We hebben een verantwoord en duurzaam beheer van water en afvalwater nodig.

Richtlijn 98/83/EG betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water (EDCH) is een relevant wettelijk instrument om de kwaliteit van EDCH binnen de Europese Unie te waarborgen. Het doel van deze richtlijn, uiteengezet in artikel 1, is "de menselijke gezondheid te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van verontreiniging van drinkwater bestemd voor menselijke consumptie door ervoor te zorgen dat het gezond en schoon is".

Nieuwe drinkwaterrichtlijn gepubliceerd op 23 december 2020:

- verbetering van de toegang tot water voor iedereen (Artikel 16 van de Drinkwaterrichtlijn)
Richtlijn gebaseerd op artikel 192, lid 1, VWEU, dat een kader biedt voor het stemmen over het beheer van watervoorraden, een bepaling die verwijst naar artikel 191 VWEU:
" 1. Het beleid van de Unie op milieugebied draagt bij tot het nastreven van de volgende doelstellingen :
- behoud, bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu,
- de gezondheid van mensen beschermen,
- verstandig en rationeel gebruik van natuurlijke hulpbronnen".

II. Van erkenning van een mensenrecht naar de praktische toepassing ervan

Voorafgaande vraag: het recht op toegang tot water: een natuurlijk recht?
1/ Het natuurrecht is onafhankelijk van het bestaande positieve recht, dat volgens de theoretici van het rechtspositivisme de enige norm is die gerespecteerd moet worden.
Aanhangers van het natuurrecht geloven dat het onveranderlijke principes omvat die door de rede ontdekt zijn, gebaseerd op de aard van de mens en niet op de sociale realiteit van dat moment.
In die zin zouden natuurwetten niet noodzakelijk afdwingbaar zijn, omdat het kan gebeuren dat een samenleving ze niet heeft geregeld.
De term "afdwingbaarheid" verwijst naar de rechten die een individu kan doen gelden tegenover de autoriteiten: we komen terug op het concept van het recht op een vordering in II B.
Dit maakt het mogelijk om een recht op water en sanitaire voorzieningen als een natuurlijk recht, is onweerlegbaar verleden tijd. gemeenschappelijk voor iedereen, gebaseerd op de aard van de mens, die niet kan overleven zonder water.

A. Is het ontstaan en de erkenning van een recht op ..... voldoende?

1. De verschillende contractuele en wettelijke kaders

Het recht op water en het recht op sanitaire voorzieningen zijn fundamentele mensenrechten die impliciet of expliciet erkend worden in verschillende internationale en regionale verdragen en in de nationale wetgeving van bepaalde staten.

1.1. Het Europese kader

Richtlijn 98/83/EG betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water (EDCH) is een relevant wettelijk instrument om de kwaliteit van EDCH binnen de Europese Unie te garanderen.

Het doel van deze richtlijn, uiteengezet in artikel 1, is "de menselijke gezondheid te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van de verontreiniging van drinkwater door ervoor te zorgen dat het gezond en schoon is".

Nieuwe drinkwaterrichtlijn gepubliceerd op 23 december 2020 in het Publicatieblad van de Europese Unie: verbetering van de toegang tot water voor iedereen (artikel 16 van de drinkwaterrichtlijn)

De richtlijn gaat ook in op de kwestie van toegang tot water voor iedereen, in antwoord op het Europees burgerinitiatief, door de lidstaten de verplichting op te leggen om maatregelen te nemen, met name door mensen te identificeren die geen toegang hebben tot drinkwater en de alternatieve oplossingen die voor hen beschikbaar zijn, en door het gebruik van drinkwater op openbare plaatsen te bevorderen.

Maar rekening houdend met de noodzakelijke verzoening tussen toegang tot water

Actoren in het internationale recht op toegang tot water :
Rapporten
NGO

1.2. Het internationale kader

VN: rol als normsteller: leidende rol van de Verenigde Naties
Op 28 juli 2010 erkende de Algemene Vergadering van de VN in Resolutie 64/292 de toegang tot kwaliteitswater en sanitaire voorzieningen als een mensenrecht:

"Erkent dat het recht op drinkwater en sanitaire voorzieningen een mensenrecht is, dat essentieel is voor het volledige genot van het leven en de uitoefening van alle mensenrechten".

Het internationale recht op toegang tot water vloeit voort uit het recht op leven, net zoals water essentieel is voor het leven.
Het is daarom gebaseerd op dit heilige en onvervreemdbare recht en draagt bij aan de effectieve toepassing ervan en aan de toepassing en uitoefening van andere rechten, zoals het recht op gezondheid.

Maar het was de erkenning van dit recht dat al geïntegreerd was in andere rechten:

- Het Comité van Economische, Sociale en Culturele Rechten van de Verenigde Naties (CESCR) had zich in 2002 al over deze kwestie uitgesproken;

- Resoluties van de Mensenrechtenraad over mensenrechten en toegang tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen, in het bijzonder resoluties 7/22 van 28 maart 2008 en 12/8 van 1 oktober 2009, over het recht op veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen,

- Algemeen Commentaar Nr. 15 (2002) van het Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten over het recht op water (Artikel 11 over het recht op een toereikende levensstandaard en Artikel 12 over het recht op gezondheid van het Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten),

- het rapport van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties over de reikwijdte en inhoud van de relevante mensenrechtenverplichtingen in verband met eerlijke toegang tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen krachtens internationale mensenrechteninstrumenten, en het rapport van de onafhankelijke deskundige over de kwestie van de mensenrechtenverplichtingen in verband met toegang tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen;

Sinds 1977 is het recht op water in verschillende intergouvernementele verklaringen afgekondigd.

In het bijzonder de Verklaring van Dublin (1992) beschouwt het als "essentieel om het fundamentele mensenrecht op veilig water en adequate sanitaire voorzieningen tegen een betaalbare prijs te erkennen".

De ministeriële verklaring van Den Haag over waterzekerheid in de 21e eeuw heeft zich ten doel gesteld :

"Toegang voor iedereen tot voldoende drinkwater tegen een redelijke prijs om een gezond en productief leven te leiden".

Het erkent dat toegang tot water en sanitaire voorzieningen "menselijke basisbehoeften zijn die essentieel zijn voor gezondheid en welzijn".

De ministers besloten ook rekening te houden met "de basisbehoeften van de armen en meest achtergestelden". Hoewel het woord "recht" niet voorkomt in de aangenomen tekst, spreekt het voor zich dat regeringen de verantwoordelijkheid hebben om ervoor te zorgen dat in "essentiële" basisbehoeften wordt voorzien. Evenzo heeft iedereen het recht om deze bevrediging te krijgen voor een beperkte hoeveelheid water.

- Recht op leven

- Het recht op menselijke waardigheid

- Het recht op hygiëne

- De strijd tegen armoede

- Recht op inspraak en informatie: Aarus Conventie: Het recht op water omvat inspraak en toegang tot informatie. Individuen moeten kunnen deelnemen aan het besluitvormingsproces en gelijke toegang hebben tot informatie van overheidsinstanties of derden over water, watervoorzieningsdiensten en milieubescherming.

- Gezondheidscrises bestrijden

De eerste expliciete erkenning van het recht op water op internationaal niveau vond plaats op de Conferentie van de Verenigde Naties over Water, die in 1977 in Mar del Plata werd gehouden. Op deze conferentie verklaarden staten dat "alle volkeren, ongeacht hun ontwikkelingsstadium en hun economische en sociale situatie, recht hebben op toegang tot drinkwater in een hoeveelheid en kwaliteit die gelijk is aan hun basisbehoeften".

In de resolutie van de Verenigde Naties worden een aantal teksten aangehaald:

- Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: Artikel 25

- Het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten

- Het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten
Artikel 6 van het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR), waarin het recht op leven is vastgelegd,

- De internationale conventie voor de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie

- Verslag van de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling, Rio de Janeiro 3-14 juni 1992,

- Verslag van de Conferentie van de Verenigde Naties over menselijke nederzettingen (Habitat II), Istanbul, 3-14 juni 1996.

- Verslag van de Waterconferentie van de Verenigde Naties, Mar del Plata, 14-25 maart 1977

- Verslag van de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling, Rio de Janeiro,

- Het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen: de staten die partij zijn moeten ervoor zorgen dat vrouwen in plattelandsgebieden het recht hebben op "passende levensomstandigheden, in het bijzonder met betrekking tot huisvesting, sanitaire voorzieningen, elektriciteit en watervoorziening" (artikel 14, § 2).

- Het Verdrag inzake de Rechten van het Kind: de Staten die Partij zijn moeten ziekte en ondervoeding bestrijden door "het verstrekken van voldoende voedzaam voedsel en schoon drinkwater, rekening houdend met de gevaren en risico's van milieuvervuiling" (artikel 24, § 2).

- Het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap

- Het Verdrag van Genève betreffende de bescherming van burgers in oorlogstijd van 12 augustus 1949

- In het Protocol bij het Afrikaans Handvest van de rechten van de mens en de volkeren inzake de rechten van vrouwen hebben de staten zich ertoe verbonden de toegang van vrouwen tot drinkwater te waarborgen (artikel 15) en het beheer, de verwerking, de opslag en de verwijdering van huishoudelijk afval te regelen (artikel 18). In het Afrikaans Handvest inzake de Rechten en het Welzijn van het Kind hebben zij zich ertoe verbonden de nodige maatregelen te nemen om de drinkwatervoorziening van kinderen te garanderen (artikel 14, lid 2).

Sindsdien is het recht op water gedefinieerd als "het recht op voldoende, fysiek toegankelijk en betaalbaar water voor persoonlijk en huishoudelijk gebruik".

In 2002 nam het Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten (CESCR), dat toeziet op de toepassing van het ICESCR, Algemeen Commentaar Nr. 15 aan, waarin het het recht op water en de bijbehorende verplichtingen van staten definieerde.

In Algemeen Commentaar Nr. 15 erkende het Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten eerst dat het recht op water een fundamenteel mensenrecht is dat door het Verdrag wordt beschermd.

Voor het Comité is "het recht op water onontbeerlijk om een waardig leven te kunnen leiden. Het is een voorwaarde voor de verwezenlijking van andere mensenrechten. Het is een voorwaarde voor de realisatie van andere mensenrechten".

In 2002, aan de vooravond van het Internationale Jaar van het Zoetwater, nam het Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten (CESCR), dat toeziet op de toepassing van het ICESCR, Algemeen Commentaar Nr. 15 aan, waarin het het recht op water en de bijbehorende verplichtingen van staten definieerde.

Het Comité gaf vervolgens de definitie van het recht op water die nu de autoriteit is in het internationaal recht: het recht op water is "het recht op een adequate, fysiek toegankelijke en betaalbare voorziening van water dat veilig en van aanvaardbare kwaliteit is voor persoonlijk en huishoudelijk gebruik".

Het Comité benadrukte ook het belang van toegang tot sanitaire voorzieningen, door te stellen dat "het garanderen van toegang tot adequate sanitaire voorzieningen niet alleen fundamenteel is voor het respecteren van de menselijke waardigheid en het recht op gezondheid, maar ook een voorwaarde is voor het volledig genieten van alle mensenrechten. privacyMaar het is ook een van de belangrijkste manieren om de kwaliteit van drinkwatervoorraden en -bronnen te beschermen".

Internationale actie door wateragentschappen om de toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen te bevorderen.

Niettemin :

In deze algemene opmerking heeft het Comité echter niet gespecificeerd dat het recht op sanitaire voorzieningen een autonoom recht is.

Het Internationaal Gerechtshof nam op zijn beurt dit idee van een "belangengemeenschap" over in zijn eigen jurisprudentie (de zaak Corfu Channel (Verenigd Koninkrijk tegen Albanië) van 9 april 1949), waarbij op het eerste gezicht werd gesuggereerd dat het ontstaan van een bepaalde vorm van solidariteit tussen staten, die soevereinistische ambities met betrekking tot watervoorraden beperkt, de toegang ertoe voor individuen zou vergemakkelijken.

Een casuïstische studie van deze arresten laat echter zien dat het ICJ geen echte autonomie toekent aan het recht op water. Het koppelt het alleen aan het mensenrecht op het milieu en aan de universaliteit van mensenrechten.

Deze teksten verwijzen alleen naar menselijke behoeften en scheppen geen verplichtingen voor de ondertekenende staten, noch creëren ze subjectieve rechten voor individuen (artikel 10§1 en 2 van het zogenaamde Verdrag van New York over het gebruik van internationale waterlopen).

De lancering in maart 2017 van het Internationale Decennium voor Actie "Water en Duurzame Ontwikkeling" 2018-2028 zal de internationale gemeenschap helpen om vooruitgang te boeken in de richting van toegang tot water voor iedereen.

2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling

Autonoom recht of recht gekoppeld aan andere grondrechten?

***

De cruciale vraag die uit deze reeks teksten voortvloeit, is of het internationale recht op toegang tot water een autonoom recht is dat niet aan andere mensenrechten gekoppeld hoeft te worden om erkend te worden.

Zou het vastleggen ervan als een autonoom recht een impact hebben op de praktische toepassing van dit mensenrecht?

Want als we ons afvragen of de rechts De reden waarom het internationale recht op toegang tot water bestaat, is niet alleen om de vraag te beantwoorden of er teksten zijn die een kader bieden en dit recht uiteenzetten, maar vooral om uit te zoeken of dit internationale recht op toegang tot water effectief en concreet kan worden toegepast over de hele wereld.

B. Praktische toepassing van een autonoom recht

Actieprogramma, doelstellingen ....

Maar een doel is niets waard als u zich er niet aan houdt.

Sluit het naast elkaar bestaan en de onderlinge afhankelijkheid van mensenrechten, die hebben geleid tot het ontstaan van een mensenrecht op toegang tot water, de erkenning van een autonoom internationaal recht op toegang tot water uit?

 Het ontstaan van een internationaal recht op toegang tot water hangt af van de concrete en effectieve toepassing van dit recht door elke staat, binnen het kader van democratisch bestuur.

VRAGEN :

Verwijzing naar deel I A) 4° :

Is toegang tot water een mensenrecht dat onderhevig is aan marktwerking?

Zal het internationale recht op water geen invloed hebben op de belangen van de watermarkt?

Brengt deze onderwerping aan het marktrecht noodzakelijkerwijs de praktische toepassing van het internationale recht op toegang tot water in gevaar?

Wat als het recht op toegang tot water, dat gebaseerd is op het recht op leven, het recht op menselijke waardigheid en het verbod op onmenselijke en vernederende behandelingen, verzoend zou kunnen worden met het recht van de markt?

Moet water buiten de logica van de markt blijven?

Met andere woorden, wat als het mogelijk zou zijn om economische en niet-economische belangen met elkaar te verzoenen?

Concrete maatregelen:

De verplichting om het recht op water te respecteren houdt in dat staten de uitoefening van het recht op water niet mogen verstoren: negatieve verplichting

Het is staten bijvoorbeeld verboden om de watervoorziening te onderbreken, onveilig water te distribueren of de prijs van openbaar beheerd water op onevenredige of discriminerende wijze te verhogen: dit is zowel een positieve als een negatieve verplichting.

Positieve obligaties :

De verplichting om het recht op water te beschermen betekent dat staten moeten voorkomen dat machtigere derde partijen, zoals transnationale bedrijven, zich bemoeien met de uitoefening van het recht op water.

Staten zullen bijvoorbeeld de waterkwaliteit moeten bewaken en de meest kwetsbaren moeten beschermen tegen watervervuiling door industriële vervuiling of tegen prijsstijgingen van water dat door een particulier bedrijf wordt gedistribueerd.

De verplichting om het recht op water te vervullen vereist dat Staten positieve maatregelen nemen om het recht op water van hun bevolking te vergemakkelijken en om water te verdelen, vooral in het geval van droogte.

Verbod op discriminatie :

De verplichting om te garanderen dat het recht op water zonder discriminatie en gelijkelijk tussen mannen en vrouwen wordt uitgeoefend, betekent dat Staten de jure en de facto discriminatie bij de toegang tot water moeten bestrijden.

Regeringen zullen bijvoorbeeld beleid moeten invoeren om gelijke toegang tot water te garanderen voor vrouwen en kinderen die gediscrimineerd worden, voor mensen die in afgelegen plattelandsgebieden wonen, voor vluchtelingen, asielzoekers, enz.

Territoriale verplichtingen :

Het recht op water houdt, net als andere mensenrechten, ook extraterritoriale verplichtingen in voor staten. Voor het Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten moeten staten de uitoefening van het recht op water in andere landen respecteren; ze moeten maatregelen nemen om te voorkomen dat hun eigen onderdanen of bedrijven onder hun jurisdictie het recht op water van individuen schenden.

IS VERZOENING ALLEEN MOGELIJK ALS WATER EEN GEMEENSCHAPPELIJK OF OPENBAAR GOED BLIJFT?

De onmogelijkheid om van water een privégoed te maken

Wat gebeurt er als water een privégoed wordt? Met andere woorden, wat gebeurt er als water in particuliere handen blijft? Kan het internationale recht op toegang tot water concreet en effectief worden toegepast?

Water zou niet langer een res nullius (een ding zonder meester) zijn, maar een privébezit, een voorwerp van toe-eigening.

Als dit het geval is, kan het internationale recht op toegang tot water nooit in de praktijk gerealiseerd worden.

Het blijft in het stadium van erkenning en opname in de teksten.

We moeten de vercommercialisering van dit gemeenschappelijke goed tegengaan.

Vraag reeds gesteld:

WTO en NAFTA: Of het beheer van waterbronnen moet worden opgenomen in internationale economische bestuursmechanismen zoals de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA).

Voor sommigen zou deze opname kunnen bijdragen tot een rationeel en duurzaam waterbeheer; voor anderen zou het idee om water te onderwerpen aan commerciële overeenkomsten neerkomen op het verkopen van deze hulpbron aan privébedrijven en het tot voorwerp van concurrentie maken, ten nadele van staten en hun bevolking.

Voorbeeld van een mogelijke drift: "Wateroorlog in de Tarn": Danone, eigenaar van het watermerk Slaveta, wil naar ondergronds water boren: boeren vrezen dat ze van hun bron worden beroofd.

Heeft de fabriek het recht om grondwater te gebruiken?

Waarom hebben privébedrijven het recht om dit water te exploiteren? Druist dit niet in tegen de status van water als een gemeenschappelijk of openbaar goed?

Waarom staat de staat toe dat openbaar water wordt geprivatiseerd?

Enkele antwoorden

- Waterbeheer moet geprivatiseerd worden, niet waterbronnen

Echter :

Ondanks de erkenning van de economische waarde van water, laat de praktijk zien dat het economische aspect van deze natuurlijke hulpbron niet de overhand heeft op de sociale, ecologische en culturele dimensies ervan.

Bovendien zijn regeringen, als het gaat om de hierboven genoemde grootschalige overdracht van water, nogal terughoudend om water te beschouwen als een goed waaraan een prijs kan worden toegekend.

TOEGANG TOT WATER MOET EEN POSITIEVE VERPLICHTING VAN DE STAAT WORDEN: ECONOMISCHE EFFICIËNTIE EN ETHIEK MOETEN MET ELKAAR VERZOEND WORDEN

Dit verwijst naar de resolutie van de Verenigde Naties uit 2010:

"Roept staten en internationale organisaties op om financiële middelen, capaciteitsopbouw en technologieoverdracht beschikbaar te stellen door middel van internationale bijstand en samenwerking, in het bijzonder aan ontwikkelingslanden, om de inspanningen te intensiveren om te voorzien in veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen die voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn.

- De noodzaak van een recht op water: We gaan van vrije toegang tot water naar een recht op water dat door burgers wordt opgeëist.

Artikel 210-1 van de milieuwet: er is geen wetsontwerp gekomen dat gericht is op de effectieve implementatie van het recht op water.

 Vrije toegang tot voorzieningsdiensten en het recht om te claimen, want aangezien de beheers- en voorzieningssystemen door particuliere bedrijven worden beheerd, moet de bevolking er zonder beperkingen of discriminatie van kunnen profiteren: we bewegen ons dus op de grens tussen vrijheid en het recht om te claimen.

De wet schept meerdere verplichtingen voor overheidsinstanties wat betreft het implementeren van een wettelijk systeem om waterbronnen te beschermen.

Ze zijn ook verplicht om actie te ondernemen om de toegang tot drinkwater te vergemakkelijken, en in veel landen kunnen plattelandsgebieden gebruikers van deze bron niet beroven van het water dat ze nodig hebben.

Universele openbare waterdienst: ongeacht de vorm van het beheer van de waterdienst (openbare dienst, leasing, concessie) en de rol van privébedrijven in deze dienst, is de overheid verplicht om controle uit te oefenen over de waterdienst en de verplichtingen die voortvloeien uit deze openbare dienst vast te leggen: concrete toepassing van het recht op toegang tot water.

Ze moeten de waterkwaliteit, de mate van sanitaire voorzieningen, de continuïteit van de dienstverlening, het beheer in geval van tekorten, de inhoud van de specificaties, de prijsstelling, de participatie van de gebruikers en de financiering van de werken en de uitbreiding en rehabilitatie ervan onderzoeken. Ze kunnen ook een nuttige rol spelen bij het informeren van gebruikers en hen aanmoedigen om geen water te verspillen.

Hier volgen enkele voorbeelden van verplichtingen die op overheden rusten:
- verbetering van de beschikbaarheid van drinkwater van hoge kwaliteit
- bescherming van drinkwaterbronnen en bronnen; - bescherming van stroomgebieden van netwerken;
- de uitputting van drinkwaterbronnen voorkomen ;

- bescherming van de microbiologische en chemische kwaliteit van het geleverde water; - verbetering van de continuïteit van de dienstverlening;
- uitbreiding van distributie- en rioleringsnetwerken ;
- installatie van openbare waterpunten, openbare putten en fonteinen, openbare wasserijen en gratis hygiëne- en gezondheidsfaciliteiten
- zelfsluitende kranen in openbare ruimten; baden/douches
- individuele systemen voor watervoorziening, -zuivering, -hergebruik en -recycling;
- verdeling van water in afzonderlijke reservoirs en andere tussenmethoden ;
- het bevorderen van goedkope maatregelen om water veiliger te maken ;
- ontwikkeling en implementatie van nieuwe technologieën voor watervoorziening en sanitaire voorzieningen die zijn aangepast aan ontwikkelingslanden;
- opvang en gebruik van regenwater ;
- gebruik van individuele of collectieve sanitaire systemen; - noodvoorraden en wederzijdse hulp in geval van tekorten of rampen;
- noodvoedsel in geval van wanbetaling op grond van armoede ;
- Waterverlies en -verspilling verminderen
- bewaking, onderhoud en reparatie van netwerken, vermindering van lekken; - controle van verbindingen
- debietbegrenzer om stroomonderbrekingen te voorkomen.
- het repareren van lekken in defecte sanitaire installaties, met name in woningen met een lage huur;
- installatie van waterbesparende apparaten en toestellen die minder water verbruiken ;
- consumentenvoorlichting, bewustmaking van waterverspilling en -uitgaven.
- beter technisch en economisch beheer van netwerken (bestrijding van lekken) ;

- Buitensporige waterprijzen verbieden: ethiek, gelijkheid, een vitale hulpbron

OPENBARE OF PARTICULIERE SYSTEMEN VOOR WATERBEHEER EN SANITAIRE VOORZIENINGEN

- Is dit in strijd met het internationale recht op toegang tot water? NEE, zolang regeringen waterbronnen beheren om toegang voor iedereen te garanderen.

Waterbeheer is een openbare dienst: openbare rioleringsdienst

- Het recht op toegang tot water wordt zo een contractueel recht, maar is dit in strijd met het recht op toegang tot water als mensenrecht?